156.14 [ΣΥΝ] ΚΑΤΟΙΚΩ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Φοιτήτριες: Κακοϊμάμη Κλέα, Καστανά Χάρις
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Τσιράκη Σοφία
Σύμβουλος καθηγητής: Καραδήμας Κωνσταντίνος
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία υποστήριξης: 12 Νοεμβρίου 2014

Αν και η κατοικία είναι ένα θέμα που εξετάζεται στο μάθημα της Σύνθεσης κατά τις ακαδημαϊκές σπουδές, θέτει ζητήματα που συνεχίζουν να προβληματίζουν έναν αρχιτέκτονα. Βρισκόμαστε διαρκώς αντιμέτωποι με ζητήματα κατοίκησης, συγκατοίκησης και συνύπαρξης. Ειδικά σε μεγαλουπόλεις, τα παραπάνω θέματα δοκιμάζονται καθημερινά και η εργασία αυτή δοκιμάζει να προωθήσει μια νέα αντίληψη σχετικά με την αντιμετώπιση της ζωής σε μία πόλη.

Αρχή αυτής της διπλωματικής εργασίας μπορεί να θεωρηθεί η διάλεξη με τίτλο: Η σημασία μιας παρέκβασης, από το κτίριο στον κάτοικο. Πρόκειται για μία έρευνα που εστίασε στη σχέση του κτιρίου με τον χρήστη του και ειδικότερα στην κατοικία, η οποία μελετήθηκε ως επακόλουθο της δικής του συμβολής. Κρίθηκε σημαντικό να αποκαλυφθεί η «ανθρώπινη» πλευρά ενός κτιρίου, δηλαδή πώς, η κατοικία για παράδειγμα, παράγεται τόσο από τον αρχιτέκτονα όσο από τον ίδιο του τον χρήστη. Η λειτουργικότητα συνεπώς εξαρτάται από το κατά πόσο ικανοποιούνται οι ανάγκες του τελευταίου, οι οποίες ορίζουν αναπόφευκτα και την ίδια τη μορφή του κτιρίου.

Στόχος της συγκεκριμένης διπλωματικής είναι η εφαρμογή αρχιτεκτονικών ποιοτήτων σε μια κατοικία στο κέντρο της Αθήνας όπου τα ζητήματα που θέτει η κατοίκηση είναι ιδιαίτερα έντονα. Στο κέντρο συγκεντρώνεται όλη η ζωή της πόλης, το στοιχείο της γειτονιάς είναι αναπόσπαστο και η ομαλή ένταξη του κατοίκου και του κτιρίου σε αυτή απαραίτητη.

Η πρόταση
Στην Ελλάδα και σε άλλες μεσογειακές χώρες υπάρχει η τάση, ειδικότερα στην επαρχία, τμήματα των κατοικιών να μετατρέπονται εύκολα σε χώρους φιλοξενίας. Η οικονομική δυσπραγία και η αύξηση της φορολογίας έχουν καταστήσει την κατοχή ακινήτων ένα επιπρόσθετο οικονομικό βάρος για τους ιδιοκτήτες σήμερα. Στο κλίμα αυτό, η προοπτική αξιοποίησης των ακινήτων μέσω της ενοικίασης σε ξένους επισκέπτες, και όχι μόνο, φαντάζει ιδανική λύση. Έτσι, στην προκειμένη περίπτωση, εφαρμόζεται η πρόσθετη χρήση του ξενώνα. Εξάλλου οι διαδικτυακές πλατφόρμες ενοικίασης διαμερισμάτων και σπιτιών ανά τον κόσμο έχουν γίνει αρκετά δημοφιλείς και στην Ελλάδα (βλ. couchsurfing). Η διαμονή σε ιδιόκτητα σπίτια δεν ανταγωνίζεται τα ξενοδοχεία, γιατί απευθύνεται σε τελείως διαφορετικό κοινό. Δεν πρόκειται απαραίτητα για τουρίστες, μπορεί να είναι φοιτητές ή εργαζόμενοι, που οργανώνουν μια βραχυπρόθεσμη παραμονή. Η διαμονή μπορεί να γίνεται είτε έναντι μιας χρηματικής αμοιβής, είτε με τακτική συμμετοχή σε καθημερινές συνήθειες, όπως η μαγειρική, η ενασχόληση με τον κήπο, δείπνα, κλπ. Ο ιδιοκτήτης μπορεί να προτείνει σημεία εστίασης, επίσκεψης, ωραίες διαδρομές, και να συμμετέχει σε αυτά. Όσοι προτίθενται να μείνουν στο σπίτι ενός Αθηναίου, ουσιαστικά είναι έτοιμοι να ζήσουν σαν αυτόν.

Πρώτο στάδιο ήταν η επιλογή οικοπέδου για την οποία προηγήθηκε ο εντοπισμός των περισσότερων κενών στο δακτύλιο Αθηνών, 67 στον αριθμό. Αρχικά απορρίφθηκαν όσα δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές των επιθυμητών τετραγωνικών μέτρων και της μεσαίας αντί γωνιακής θέσης στο οικοδομικό τετράγωνο. Στη συνέχεια συμπεριλήφθηκαν και άλλα κριτήρια, όπως οι χώροι πρασίνου, η ύπαρξη πεζόδρομων, τα ύψη των όμορων κτιρίων, οι χρήσεις γης... Ανάμεσα σε πέντε τελικά και με υποκειμενικά κριτήρια, όπως αυτά ενός αγοραστή, επιλέχθηκε το οικόπεδο στην Ακρόπολη.

 

 

Το σενάριο
Κάθε κατοικία παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά τα οποία προσδιορίζονται από τις ατομικές ανάγκες των κατοίκων. Ακόμα όμως και όταν πρόκειται για μια συγκεκριμένη οικογένεια, οι ανάγκες αλλάζουν με τη πάροδο των χρόνων. Θα μπορούσε λοιπόν μια κατοικία να τις ακολουθεί και να προσαρμόζεται σε αυτές; Για να γίνει αυτό, απαραίτητο είναι το στοιχείο της μεταβλητότητας τόσο στους εσωτερικούς χώρους όσο και στον ίδιο τον όγκο του κτιρίου.

Σε ένα πρώτο σενάριο, το στεγασμένο κατοικήσιμο χώρο αποτελεί ο αριστερός όγκος της λύσης. Το υπόλοιπο κομμάτι παραμένει ακάλυπτο, προσφέροντας στην οικογένεια μία μεγάλη αυλή, ενώ οι χώροι του σπιτιού είναι οι απολύτως απαραίτητοι. Απευθύνεται σε διμελή ως τετραμελή οικογένεια και δεν έχει δυνατότητες προσαρμογής σε άλλα δεδομένα.

Δεύτερη εναλλακτική αποτελεί η προσθήκη ένας διώροφου όγκου, μικρότερων διαστάσεων, δίπλα στον αρχικό. Ο όγκος αυτός έχει πολλαπλές αναγνώσεις, ανάλογα τις ανάγκες και τη ζωή του εκάστοτε ιδιοκτήτη. Απευθύνεται σε διμελή ως τετραμελή οικογένεια. Με αυτό το δεδομένο, ο πρόσθετος χώρος θα μπορούσε να πάρει τη μορφή ενός πιο ιδιωτικού καθιστικού, ενός χώρου ανάγνωσης ή και παιχνιδιού για τα παιδιά, σε οποιοδήποτε όροφο. Κάποιο είδος γραφείου ή εργαστηρίου. Ένα στούντιο στο οποίο θα φιλοξενούνται μέλη της οικογένειας. Αυτή η ιδέα εξελίχθηκε περισσότερο και πήρε την μορφή «ξενώνα» που αναλύθηκε εκτενώς παραπάνω.

Κατά το τρίτο σενάριο, παρατηρείται η μέγιστη εκμετάλλευση του συντελεστή δόμησης. Αυτή πραγματοποιείται με την επέκταση καθ' ύψος του δεύτερου όγκου και μία προσθήκη στο δεύτερο όροφο του πρώτου όγκου. Θα μπορούσε να λειτουργήσει είτε όπως στο δεύτερο σενάριο, είτε ως διπλοκατοικία για τριμελείς οικογένειες, ακόμα και ως τριπλοκατοικία με ίσο χωρισμό ανά επίπεδο.

 

Κατόψεις

Τομές και όψεις

Μακέτα, κλίμακα 1:50

Zoom

Μακέτα, κλίμακα 1:20

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.